Blijft Janssens Pharmaceutica een aantrekkelijke werkgever?

Published by Jan Denys, on 28/09/2007

De aankondiging van Janssen Pharmaceutica dat 688 werknemers hun baan verliezen is ingeslagen als een bom.  ‘Parel van de Kempen is zijn glans kwijt’ zo kopte deze krant eergisteren.  Janssen Pharmaceutica is ook het bedrijf dat de voorbije 7 jaar reeds drie maal de prijs van de meest aantrekkelijke werkgever in België in ontvangst mocht nemen.  De vraag die zich hierbij stelt is welke invloed dit collectief ontslag kan hebben op het werkgeversimago (de employer brand).  Op het eerste zicht is men geneigd om te denken dat dit effect duidelijk negatief zal zijn.  Ik denk dat de kans zeer groot is dat dit sterk zal meevallen.

De aantrekkelijkheid van een werkgever hangt af van verschillende factoren.  Uit eigen onderzoek weten we dat de belangrijkste beïnvloedende  factor het loon is, gevolgd door de werkzekerheid, financiële gezondheid van het bedrijf, werksfeer, inhoud van de aangeboden jobs, evenwicht werk-privé en de mogelijkheid om in het bedrijf een loopbaan te ontwikkelen.  Om bij de meest aantrekkelijke bedrijven van het land te behoren volstaat het niet goed te scoren op één of twee factoren.  Daarvoor is een goede score nodig op de meerderheid van deze factoren.  De sterkte van Janssen Pharmaceutica ligt vooreerst in het feit dat het bedrijf uitmuntend scoort op alle factoren.  Er zijn slechts enkele bedrijven in dit land die dit voor elkaar krijgen.  De aantrekkelijkheid van Janssen steunt dus op een brede basis.  Daarenboven is de aantrekkelijkheid zeer consistent.  Bij veel bedrijven varieert de aantrekkelijkheid sterk doorheen de tijd zowel in positieve als in negatieve zin.  Janssen is het enige Belgische bedrijf dat elk jaar een uitstekende score heeft neergezet en telkens in de top 3 van de meest aantrekkelijke bedrijven heeft gescoord.  Andere maatschappelijke gebeurtenissen zoals de verkiezing van Ajit Shetty tot manager van het jaar en de tweede plaats van stichter Paul Janssen in de verkiezing van de grootste Belg versterkten deze aantrekkelijkheid nog.  Het meest opmerkelijke gegeven in deze is dat Janssen ook in Franstalig België zeer goed scoort als aantrekkelijke werkgever hoewel het bedrijf er nooit een fabriek heeft gehad.  Dit jaar hadden alleen Solvay en Fortis er een hogere score.

Welke gevolgen kan de aankondiging van het bedrijf nu hebben op de aantrekkelijkheid van het bedrijf?  Het feit dat deze herstructurering sterk gemediatiseerd is geweest is op het eerste zicht niet positief.  Dit element werkt zeker door bij het groot publiek.  Ervaringen met andere herstructureringen leren ons dat de gevolgen sterk afhankelijk zijn van de wijze waarop deze verloopt.  Een herstructurering die op straat wordt uitgevochten, heel lang aansleept en die gepaard gaat met langdurige stakingen heeft een veel groter effect dan herstructureringen die relatief geruisloos verlopen.   Toen Janssen in 2001 bij een vorige herstructurering 200 banen in de researchafdeling schrapte weerhield dat het bedrijf niet om door het grote publiek voor de eerste keer als meest aantrekkelijke werkgever te worden gekozen. 

Een herstructurering heeft vooreerst invloed op de factor ‘werkzekerheid’.  Respondenten kunnen deze lager inschatten.  Dit is echter geen automatisme..  Een herstructurering kan ook een positieve invloed hebben op ‘werkzekerheid’ als de publieke opinie ervan overtuigd raakt dat de gebeurtenis het bedrijf sterker maakt voor de toekomst.  Zelfs indien een bedrijf op de factor werkzekerheid lager scoort betekent dit niet noodzakelijk een daling van de aantrekkelijkheid in zijn geheel.  Werkzekerheid verklaart slechts 13% van de aantrekkelijkheid van een bedrijf en in tijden van hoogconjunctuur daalt het belang van deze factor.  Door een herstructurering kunnen echter ook andere factoren worden beïnvloed.  Zo kan er een negatieve invloed zijn op het werkklimaat.  Werkklimaat beïnvloedt 10% van de aantrekkelijkheid.  Ook de factor evenwicht werk-privé kan beïnvloed worden indien er meer druk ontstaat op de overblijvende werknemers.  Naarmate meer factoren worden beïnvloed door de herstructurering is de kans groter dat ook de aantrekkelijkheid als geheel negatief wordt beïnvloed.  Belangrijk in deze is de gemoedsgesteltenis van het personeel die  na de herstructurering blijven werken in het bedrijf.  Het eigen personeel heeft een belangrijke invloed op de aantrekkelijkheid van het bedrijf omdat het het bedrijf vertegenwoordigt naar buiten uit.  De aantrekkelijkheid van een bedrijf wordt niet alleen gecreëerd door de wijze waarop het bedrijf in de actualiteit naar voor komt maar is ook een gevolg van de vele duizenden verhalen die circuleren tussen de werknemers en het groot publiek.  Een meerderheid van positieve verhalen zal positief inwerken op de quotering van de verschillende factoren, niet alleen op werkklimaat.    Het omgekeerde geldt indien negatieve verhalen de boventoon voeren.  

Indien de herstructurering bij Janssen op een serene manier verloopt en de positieve spirit bij de rest van het personeel behouden blijft dan kunnen we voorspellen dat er al bij al weinig invloed zal zijn op de aantrekkelijkheid van Janssen als werkgever.

(Deze column verscheen eerder in De Morgen)