Een uppercut van jewelst

Published by Jan Denys, on 23/04/2009

Toen in september vorig jaar de uitzendsector op jaarbasis een daling met 8% liet optekenen was dit nog zeer groot nieuws. Kranten pakten er mee uit op de voorpagina en het item haalde ook prominent het t.v.-journaal. Toen vorige week de federatie van de sector voor de maand februari een achteruitgang met 23% liet noteren was dit voor sommige kranten geen groot nieuws meer. Dat de Belgische uitzendsector dergelijke daling laat optekenen is nochtans zeer uitzonderlijk.De ernst van de huidige situatie wordt duidelijk als je deze vergelijkt met de twee vorige recessies begin de jaren ’90 en begin 2000. Tussen ‘90 en ‘93 daalde het aantal gepresteerde uitzenduren met 12,5%. Tussen 2000 en 2003 met iets meer dan 8%. Let wel, dit zijn dalingen over een periode van drie jaar. Nu noteren we een daling van meer dan 20% op één jaar tijd. .De grootste daling op één jaar tijd  kenden we tussen 92 en 93 (bijna 9%). Daartegenover staat dat we op dit ogenblik nog niet moeten uitgaan van de prognose dat de daling van 23% in februari zich voor heel 2009 zal voordoen. Deze daling moet immers afgezet worden tegen dezelfde maand in 2008. Toen was er nog sprake van een stijging t.o.v. de februari 2007. Vanaf april is dit effect echter uitgespeeld. Als het aantal uren gepresteerde uitzendarbeid vanaf nu relatief stabiel blijft dan zou de daling op jaarbasis moeten teruglopen. In elk geval moeten we terug naar de jaren ’70 en begin de jaren ’80 om een vergelijkbare terugval te zien. In de jaren 74, 75, en 76 halveerde de omzet in de sector. Het aantal uitzendkantoren daalde van 150 naar 40 ook onder invloed van de nieuwe wet op de uitzendarbeid. In feite is echter ook de situatie in de jaren ’70 niet vergelijkbaar met wat nu gebeurt want in die jaren  stelde de sector nog bijna niets voor. Eind de jaren ’70 werkten  op dagbasis slechts 10 000 uitzendkrachten. Sindsdien groeide de sector met een factor 10. Het uitzonderlijke van de huidige daling wordt ook duidelijk als de Federgonindex over een langere periode wordt bekeken. Op dit ogenblik staat de index op 206 komende van een hoogtepunt van 262. Dit is maar enkele punten boven het hoogtepunt van de op één na laatste hoogconjunctuur. In september 2000 klokte de toenmalige index af op 202. Indien de index de komende maanden onder de 202 punten zakt zou het de eerste keer zijn in 30 jaar dat de sector bij een daling onder het hoogtepunt van de op één na vorige hoogconjunctuur zakt. Tot op heden was het zo dat de daling van de sector bij een recessie veel minder groot was dan de stijging bij een economische hoogconjunctuur. Dat dit patroon nu voor het eerst wordt doorbroken is opmerkelijk. Om onder het dieptepunt van de vorige recessie te gaan zou de index tot onder de 172 (januari 2002) moeten dalen. Zover zijn we echter zeker nog niet.

Dit somber beeld kunnen we enigszins nuanceren als we België internationaal vergelijken. . Dan blijkt België met een daling van 23% vrij goed te scoren. Frankrijk, Italië, Duitsland en Spanje laten een daling met meer dan 30% optekenen. Alleen Nederland komt iets beter weg met een daling van ‘slechts’ 19%. Deze goede score is vooral veroorzaakt door het vrij grote aandeel van de publieke sector in de Nederlandse uitzendmarkt. België houdt beter dan gemiddeld stand omdat 40% van de uitzendkrachten bedienden zijn die veel minder onder de terugval te lijden hebben. Uitzendarbeid voor bedienden daalde op jaarbasis in februari met ‘slechts’ 10%, bij arbeiders was dit 30%.

Het globaal negatieve verhaal wordt ook bijgestuurd als we dieper inzoomen op de totale uitzendpopulatie. Dan wordt duidelijk dat het vooral ongeschoolde arbeiders zijn die op dit ogenblik niet meer aan de bak komen. Gespecialiseerde technici en geschoolde bedienden vinden nog steeds vrij vlot werk als uitzendkracht. Uitzendarbeid houdt ook veel beter stand dan de brede sector werving en selectie. Daar situeert de terugval zich tussen de 30 en de 50%. In de personeelsadvertentiemarkt is de omzet dan weer gehalveerd op één jaar tijd.

De unieke situatie waarin de uitzendsector zich op dit ogenblik wereldwijd bevindt maakt meteen duidelijk hoe bijzonder deze economische crisis is. Het enige wat op dit ogenblik zeker is, is dat als de economie herneemt de sector snel met dubbele groeicijfers zal kunnen uitpakken. Het zal echter enige tijd duren vooraleer deze uppercut verteerd is.

(Deze column verscheen eerder in De Tijd)