Als een meting een objectief wordt, is de meting dan nog wel objectief ?

Published by Steven Warmoes, on 04/02/2013

“Meten is weten” is een populaire gezegde. Maar meten we wel de relevante dingen? En hebben we een goede meetstok? Is die fraudebestendig ?

Op dit laatse werd mijn aandacht deze morgen getrokken door een artikel in de Morgen: “Universiteiten buigen zich over fraude bij proffen”. Enkele uittreksels:

Wat doping is in het wielrennen, is het manipuleren en verzwijgen van onderzoeksgegevens binnen de universiteiten. “Uit een brede Amerikaanse bevraging blijkt dat nageoeg honderd procent van de academici data weglaat en selectief rapporteert” zegt Gerrit Storms, psycholoog aan de KU Leuven gespecialiseerd in het onderzoeken van research. 

“Zij vermoeden dat hun collega’s dat ook doen en volgen om hun positie te behouden. Ik zie niet in waarom dat in Vlaanderen niet hetzelfde is.”

Zo zijn forse onderzoeksbeurzen of een bevordering tot professor alleen te krijgen door veel punlicaties in gernommeerde internaitonale tijdschriften.Stroms “Een beloftevolle doctoraatsstudent van mij heeft een model ontwikkeld om de gegevens in onderzoeken te analyseren; Het werkt, maar een keer klopte de uitkomst niet;
 Hij wil daarom niet publiceren. Dat is een nobele houding, maar als hij die in de toekomst ook toepast zal hij geen wetenschappelijke topcarrière hebben.”

Paul Van Cauwenberghe, rector van de Universiteit Gent: “De subsidieregels zorgen ervoor dat slow science in Vlaanderen hyper fast is geworden. Vroeger kregen we betaald naar het aantal geslaagde studenten, nu telt ook het door wetenschappers verrichte onderzoek mee. Dat is in feite beter, maar brengt wel deze negatieve bijwerking met zich mee. We moeten ons dan ook bezinnen en het huidige financieringssysteem evalueren.” 

Het is dus duidelijk dat het grote belang druk zet op de objectiviteit en relevantie: een carrière: up or out, of grote financiële gevolgen.
Meer in het algemeen zou ik stellen dat wanneer iemand in competitie komt met iemand anders of een systeem, de neiging om objectief hoogstaande kennis of informatie te delen sterk afneemt. (Zie ook mijn blogartikel: hoe beïnvloeden premies het delen van kennis ? en Kennis is Macht! Waarom dan kennis delen? )

Gerrit Storms en ethicus Bart Pattyn (KU Leuven) menen dat het tijd is voor een mentaliteitswijziging. Wetenschappers moeten manipulatie veroordelen.

Het is maar de vraag of zoiets volstaat. Moreel hoogstaand gedrag wordt immers sterk gestuurd door de mate waarin men zich verbonden weet met de groep of het systeem, en de waarden. Of anders gezegd, met de mate waarin men niet in competitie staat.
Als men aan een systeem van meters werkt, dan is het essentieel dat er voldoende meters zijn die het gemeenschappelijk belang meten om de perverse effecten van metingen van tegengesteld belang te compenseren. En dat geldt nog meer als de meters objectieven worden!