Geen verzuim maar absenteïsme

Published by Securex, on 03/07/2014

Mijn advies aan HR-professionals, preventieadviseurs, managers en journalisten: vermijd het woord ‘ziekteverzuim’ en gebruik alternatieven zoals ‘absenteïsme’, ‘afwezigheden door ziekte’ en ‘ziektemelding’. Dus geen ‘verzuimbeleid’, maar wel ‘absenteïsmebeleid’ of ‘afwezigheidsbeleid’. En nog beter ‘aanwezigheidsbeleid’.

Ik tracht het woord ziekteverzuim te vermijden. Getuige daarvan is mijn twitterprofiel. En het lukt me aardig. Ik doe dat nu al sinds meer dan een jaar. Sinds de white paper ‘Absenteïsme in 2012? om precies te zijn. U zal in die white paper en ook in onze meest recente ‘Absenteïsme in 2013?, nergens het woord ‘verzuim’ bespeuren. Uitgezonderd een enkele keer in de white paper over 2012. Zoek de fout!

Waarom gebruiken we dan die term? Als één van de Belgische pioniers in dit domein legde Securex in 2001 de oren te luisteren bij het Nederlandse bedrijf ArboNed. We hebben daar veel goede mosterd gehaald. Maar ik hoorde toen ook voor het eerst de term ‘ziekteverzuim’ en vond dat heel vreemd klinken. Toch hebben we de term gewoon overgenomen. Mea culpa. Ondertussen gebruikt iedereen die term en lijkt hij onvermijdbaar.

Waarom de term ‘verzuim’ nu toch vermijden? Ik kreeg er steeds meer opmerkingen over. Niet zozeer van klanten of andere HR-professionals, maar vooral van werknemers en uit vakbondskringen. En, na al die jaren vindt het ‘verzuimbeleid’ nog altijd moeilijk ingang in bepaalde ondernemingen. Een van de redenen is de a priori argwaan die onder andere blijkt uit de gekozen term voor dit beleid. Ook al benadrukte ik in mijn jaren als consultant altijd hoe belangrijk het is om een heksenjacht op ‘verzuimers’ te vermijden, en om in de eerste plaats naar de oorzaken van de mogelijke demotivatie te peilen waarvan die hoge ‘verzuimcijfers’ het symptoom vormden. Uit het gebruik alleen al van die term ‘ziekteverzuim’, (b)leek dat we de schuld in eerste instantie bij de werknemer legden. Als werknemers ‘verzuimen om te werken’, dan ligt de oorzaak toch eerder bij de wil van de werknemer dan bij zijn gezondheid of bij de werkorganisatie, werkinhoud, werkrelaties, werkomstandigheden of werkvoorwaarden? Ondertussen zijn we er zelfs meer dan toen van overtuigd dat absenteïsme – dit ligt nog steeds minder goed in de mond dan ‘verzuim’ – gedrag is en dus meestal een vrijwillige keuze. Want er zijn slechts weinig ziektebeelden waarbij men niet meer in staat is om te werken (lees ook mijn opiniestuk over presenteïsme). Maar die ziektebeelden bestaan wel.
Denk bijvoorbeeld maar aan een werknemer die zich afwezig meldt voor een reeks onderzoeken om de oorzaak van zijn chronische pijn te achterhalen, of denk aan de recent in coma verzeilde Schumacher. Het is uit respect voor die zieken dat we de term ‘verzuim’ moeten vermijden. Ik ben ervan overtuigd dat details in communicatie een wereld van verschil kunnen betekenen voor het resultaat van een beleid. Het gebruik van meer neutrale termen zoals ‘absenteïsme’ en ‘afwezigheden/aanwezigheden’ in plaats van ‘verzuimbeleid’ is zo’n detail.

Het zal niet gemakkelijk zijn om die term te doen verdwijnen. Ik heb gemerkt dat het moeilijk is om een gewoonte af te leren, zeker als je die al zo lang hebt. Maar het is mogelijk. En niet iedereen gaat er zomaar in mee. Waarschijnlijk vooral uit schrik om niet meer herkend/gevonden te worden. Zoekrobots lezen ‘absenteïsme’ nu eenmaal niet als ‘verzuim’. Ik gebruik de termen ‘verzuim’ en ‘ziekteverzuim’ alvast enkel in hashtags (#) onderaan mijn tweets. En in een presentatie weet iedereen waarover ik het heb. Dus spreek ik naar hartenlust over absenteïsme. U ook?

Heidi Verlinden – HR Research Expert