Het brugpensioen-monster

Published by Guests, on 23/07/2020

Door Peter De Keyzer (Managing Partner at Growth_Inc)

Het stelsel van het brugpensioen is hét voorbeeld van wat er al jaren mis is met onze overheidsfinanciën.

Beeld je het volgende in: de regering beslist honderden miljoenen euro’s steun te geven aan restaurants, cafés, bioscopen, pretparken en festivals. Die hebben zwaar te lijden gehad onder de lockdown en de coronacrisis. De bedrijven kondigen vervolgens aan dat ze het geld gebruiken om te kunnen doorstarten, maar dat ze tegelijk de social distancing niet langer zullen respecteren. Kan je je inbeelden dat de regering dan zonder verpinken dat geld zou overschrijven? Uiteraard niet. Je geeft geen geld als je weet dat de ontvanger dat geld gebruikt om te handelen tegen het algemeen belang. Daarom is het hoogst merkwaardig dat de overheid binnenkort geld stopt in Brussels Airlines terwijl dat geld dient om brugpensioen uit te delen. 

Zo betaalt de belastingbetaler twee keer. Een eerste keer voor de rechtstreekse financiële steun aan het bedrijf en een tweede keer via het brugpensioen. Via dat stelsel worden oudere werknemers op kosten van de samenleving in de inactiviteit geparkeerd.

Het brugpensioen is een monster dat al jaren welvaart verslindt en onze arbeidsmarkt en overheidsfinanciën teistert. België combineert de laagste activiteitsgraad, de hoogste lasten op arbeid en de kortste carrières van alle OESO-landen. In die combinatie speelt het brugpensioen een cruciale rol. Een Belg stopt met werken na gemiddeld 33,5 jaar arbeid. Een Deen na 40 jaar, een Nederlander na 41 jaar en een Zweed pas na 42 jaar. Minder gewerkte jaren betekenen minder jaren waarin bijdragen worden betaald en meer jaren waarin de overheid een uitkering of pensioen betaalt.

Alfa en omega

Het brugpensioen – beter bekend onder de nieuwe schuilnaam SWT – is de alfa en de omega van wat er mis is met onze overheidsfinanciën en onze arbeidsmarkt. Het maakt dat te weinig mensen werken en er veel te weinig schouders zijn om de lasten over te verdelen. Onze hoge belastingen op arbeid zijn mee een rechtstreeks gevolg van onze lage activiteitsgraad: weinig mensen aan de slag, dus meer lasten voor wie wel werkt. Het werkt ook in de omgekeerde richting: de hoge belastingdruk is een obstakel tussen de minst gekwalificeerde mensen en de arbeidsmarkt.

Dit is geen nieuw probleem. Het brugpensioen werd ingevoerd begin jaren zeventig tijdens de oliecrisis. Door oudere werknemers met pensioen te sturen wilde men plaats maken voor jongeren. Dat is nooit het geval geweest. Integendeel: de landen in Europa met de hoogste effectieve pensioenleeftijd en de langste carrières hebben meer banen voor jongeren én gezondere overheidsfinanciën. 

Er zijn de afgelopen decennia stapels rapporten geschreven die glashelder aantonen dat het brugpensioen moet verdwijnen. Van de OESO tot het IMF en van het Planbureau tot de Nationale Bank: allemaal zeggen ze al jaren dat de effectieve pensioenleeftijd hoger moet. Dat carrières langer moeten worden. Al even lang zeggen politieke partijen en ministers dat ze er werk van zullen maken. In de praktijk gebeurt bitter weinig.

De Nationale Bank verwacht dat alleen al dit jaar 200.000 mensen hun job verliezen. De volgende weken en maanden zullen veel bedrijven snoeien in hun personeelsbestand.  Vele zullen SWT of brugpensioen overwegen. 

Daarom mag de overheid onder geen enkel beding aanvaarden dat bij de herstructurering van Brussels Airlines het brugpensioen wordt toegepast. Het is een bijzonder zichtbaar dossier. Het gevaar op een precedent is te groot. Wat daar beslist wordt, dient als leidraad voor andere bedrijven. De regering moet haar noodsteun aan bedrijven daarvan afhankelijk maken. Brugpensioen bij de herstructurering? Geen financiële steun. Anders heeft de regering voortaan geen enkel argument om brugpensioen te weigeren. 

Aan de huidige generatie jongeren krijgen we nooit uitgelegd waarom zij moeten opdraaien voor een systeem waar ze zelf nooit gebruik van zullen maken. Waarom ze moeten betalen voor een systeem dat al decennia tegen het algemeen belang ingaat. Laten we geen geld meer verspillen aan een systeem dat zo overduidelijk tegen het algemeen belang ingaat. Laten we inzetten op meer omscholing, langere carrières en meer mensen aan de slag. Alleen zo verslaan we definitief het brugpensioenmonster.

(Dit artikel verscheen initieel op tijd.be)